Wereldmuseum

DOSSIER INDIË

Anders kijken naar koloniale fotografie

EUROPEAN DESIGN AWARD 2020

De fototentoonstelling 'Dossier Indië' geeft een confronterende inkijk in de geschiedenis van het gekoloniseerde Indonesië tussen 1840 en 1949. Gastconservator Thom Hoffman selecteerde ruim 300 foto’s uit de beeldarchieven van diverse erfgoedinstellingen en collecties.

De vroegste foto’s – daterend uit het begin van de 19e eeuw – schetsen Nederlands-Indië als een exotische idylle. Dit geïdealiseerde beeld maakt langzaam plaats voor een gedetailleerd beeld van exploitatie, oorlog en, uiteindelijk, de onafhankelijkheid van Indonesië. De foto’s in de tentoonstelling veranderen langzaam van karakter en geven een realistischer beeld van de relaties in de koloniale maatschappij. Tegelijkertijd verschuift het perspectief van de tentoonstelling van de Nederlandse kolonialen naar dat van de gekolonialiseerde Indonesische bevolking.

De tentoonstelling biedt een gelaagd en veelzijdig narratief dat weerspiegeld is in het ontwerp en de indeling van de tentoonstelling. Blow-ups van krachtige foto’s leiden bezoekers door de ruimte en geven een eerste indruk van het thema. De grote beelden omhullen de kijker en nodigen de bezoekers uit het verhaal in de ruimte te ervaren. De vintage prints trekken de kijker dieper het verhaal in.

Het ruimtelijk ontwerp van de tentoonstelling leidt bezoekers van de ene confronterende scene naar de andere. De houten constructies die als canvas dienen voor het fotografische verhaal veranderen van vorm naar gelang de geschiedenis van Nederlands-Indië zich ontvouwt. Aan het begin van de tentoonstelling, als de kolonie nog afgebeeld wordt als een eendimensionale, exotische idylle, zijn de constructies simpele houten frames met achtergrond prints. Maar als de tijd verstrijkt en de Nederlanders het land en de mensen in bezit nemen en de ontginning en aantasting van landschap en mensen steeds zichtbaarder wordt, krijgen de constructies een meer geïndustrialiseerde uitstraling, met wanden die verwijzen naar houten boortorens. Het thema ‘militaire expansie’ is gepresenteerd door houten palen te gebruiken van verschillende lengtes, wat doet denken aan de houten verdediging van de kampongs. In het deel over de Tweede Wereldoorlog verwijzen de wanden naar afscheiding en gevangenschap. Houten protestborden refereren aan de proclamatie van de Indonesische Republiek, zo ook de kleuren van de rood-witte vlag met daarop de Bersiap-periode (1945-46). De donkere wanden die volgen representeren de Koloniale oorlog (1947-49), een gitzwarte bladzijde in de Indonesische geschiedenis, uiteindelijk eindigend met de onafhankelijkheidsverklaring op het rood-wit van Indonesië.

Lees meer >
< Sluiten

ONTWERP
ruimtelijk en grafisch ontwerp
LOCATIE
Wereldmuseum Rotterdam
OPPERVLAKTE
800 m2
TE ZIEN
01 oktober 2019 – 12 juli 2020
REALISATIE
Robin van Hamburg, Edwin van Helden, Martijn den Hollander, Kleur Ontwerpstudio, Ed Mulder, Joost ten Hagen 
Atelier Van Zijderveld
AV
Shosho


fotografie: Mike Bink

eda20 award dossier indie 1920px def 1 jpg

tentoonstellingsontwerp dossier indie wereldmuseum 1 jpg

De vroegste foto’s – daterend uit het begin van de 19e eeuw – schetsen Nederlands-Indië als een exotische idylle.

tentoonstellingsontwerp dossier indie wereldmuseum 2 jpg

tentoonstellingsontwerp dossier indie wereldmuseum 3 jpg

De houten constructies die als canvas dienen voor het fotografische verhaal veranderen van vorm naar gelang de geschiedenis van Nederlands-Indië zich ontvouwt.

tentoonstellingsontwerp dossier indie wereldmuseum 4 jpg

Aan het begin van de tentoonstelling, als de kolonie nog afgebeeld wordt als een eendimensionale, exotische idylle, zijn de constructies simpele, houten frames met backdrop prints.

tentoonstellingsontwerp dossier indie wereldmuseum 5 jpg

tentoonstellingsontwerp dossier indie wereldmuseum 6 jpg

Als de tijd verstrijkt en de Nederlanders het land en de mensen in bezit nemen, krijgen de constructies een meer geïndustrialiseerde uitstraling, met wanden die verwijzen naar houten boortorens.

tentoonstellingsontwerp dossier indie wereldmuseum 21 jpg

tentoonstellingsontwerp dossier indie wereldmuseum 7 jpg

tentoonstellingsontwerp dossier indie wereldmuseum 8 jpg

tentoonstellingsontwerp dossier indie wereldmuseum 9 jpg

Het thema ‘militaire expansie’ is gepresenteerd door houten palen te gebruiken van verschillende lengtes, wat doet denken aan de houten verdediging van de kampongs.

tentoonstellingsontwerp dossier indie wereldmuseum 10 jpg

tentoonstellingsontwerp dossier indie wereldmuseum 11 jpg

tentoonstellingsontwerp dossier indie wereldmuseum 12 jpg

In het deel over de Tweede Wereldoorlog verwijzen de wanden naar afscheiding en gevangenschap.

tentoonstellingsontwerp dossier indie wereldmuseum 13 jpg

tentoonstellingsontwerp dossier indie wereldmuseum 20 jpg

tentoonstellingsontwerp dossier indie wereldmuseum 14 jpg

Houten protestborden refereren aan de proclamatie van de Indonesische Republiek, zo ook de kleuren van de rood-witte vlag.

tentoonstellingsontwerp dossier indie wereldmuseum 15 jpg

tentoonstellingsontwerp dossier indie wereldmuseum 17 jpg

De donkere wanden representeren de Koloniale oorlog (1947-49), een gitzwarte bladzijde in de Indonesische geschiedenis.

tentoonstellingsontwerp dossier indie wereldmuseum 18 jpg

tentoonstellingsontwerp dossier indie wereldmuseum 19 jpg

Uiteindelijk eindigend met de onafhankelijkheidsverklaring van Indonesië.

ONTWERP
ruimtelijk en grafisch ontwerp
LOCATIE
Wereldmuseum Rotterdam
OPPERVLAKTE
800 m2
TE ZIEN
01 oktober 2019 – 12 juli 2020
REALISATIE
Robin van Hamburg, Edwin van Helden, Martijn den Hollander, Kleur Ontwerpstudio, Ed Mulder, Joost ten Hagen 
Atelier Van Zijderveld
AV
Shosho


fotografie: Mike Bink

© De Vrijer Van Dongen, 2024